درگاه:ایران

این صفحه یک درگاه برگزیده است.
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

صفحه اصلی   رده‌ها و موضوعات   درگاه‌ها و پروژه‌ها

درگاه ایران


پرچم ایران
پرچم ایران


پرچم ایران

نشان رسمی ایران.
نشان رسمی ایران.

نشان رسمی ایران

ایران (به معنی سرزمین نجیب‌زادگان) کشوری در جنوب باختری آسیا، و در خاورمیانه قرار دارد.واژه ایران برگرفته از واژه «آریانام خَشَترام» و به معنای «سرزمین آریاییان» است و از ۶۰۰ سال پیش از میلاد تا ۱۳۱۴ (۱۹۳۵) در میان اروپاییان با نام «پرشیا» شناخته می‌شد. ایران به عنوان یک سرزمین و یک ملت پیشینه‌ای کهن دارد و یکی از تاریخی‌ترین کشورهای جهان به‌شمار می‌رود. فلات ایران نام یک منطقهٔ گسترده جغرافیایی و زمین شناختی در قارهٔ آسیا (اورآسیای مرکزی) در نیمکره شمالی است. این فلات در آسیای جنوبی، آسیای جنوب غربی و قفقاز گسترده شده‌است و از سرزمین‌های کم ارتفاع مجاور خود قابل تمایز است. فلات ایران تقسیمی جغرافیایی بر پایه وجوه تاریخی است. این منطقه، زیستگاه اقوام ایرانی و محدودهٔ اصلی کشور ایران در دوره‌های مختلف تاریخی بوده‌است.

وسعت ایران ۱٬۶۴۸٬۱۹۵ کیلومترمربع و از ۳۱ استان تشکیل شده‌است و ۷۷٬۶۴۶٬۵۴۶ نفر (سال ۱۳۹۳) جمعیت دارد.پایتخت کنونی ایران تهران است. ایران از شمال با جمهوری آذربایجان، ارمنستان و ترکمنستان، از شرق با افغانستان و پاکستان و از غرب با ترکیه و عراق همسایه‌است. دریای خزر در شمال و خلیج فارس و دریای عمان در جنوب ایران جای دارند. بیش از نیمی از ایران کویری و نیمه کویری است. حدود یک سوم ایران نیز کوهستانی است و بخش کوچکی از ایران (شامل جلگهٔ جنوب دریای خزر و جلگهٔ خوزستان) نیز از جلگه‌های حاصلخیز تشکیل شده‌است. بلندترین کوه ایران نیز دماوند (۵۶۷۱ متر) می‌باشد.

فرهنگ ایرانی ریشه در تاریخ دارد. برای شناخت فرهنگ ایران باید به کشورهای مستقلی که در پیرامون ایران هستند نیز نگریست. افغانستان، تاجیکستان، ازبکستان، پاکستان، ترکمنستان، جمهوری آذربایجان و حتّی ارمنستان و گرجستان و همچنین کردهای عراق و ترکیه همگی کم یا زیاد گوشه‌ای از فرهنگ ایران را به ارث برده‌اند. حتی سرود ملی پاکستان به زبان پارسی است.

اسلام دین رسمی، تشیّع مذهب رسمی و فارسی زبان رسمی ایران است. نظام سیاسی ایران برپایهٔ قانون اساسی مصوّب ۱۳۵۸ (و بازنگری ۱۳۶۸) پایه‌ریزی شده‌است. ایران از اعضای سازمان ملل متحد، جنبش عدم تعهّد، سازمان کنفرانس اسلامی، اوپک، سازمان اکو و چندین سازمان بین‌المللی دیگر است.

مهمترین صنایع و معادن ایران عبارتست از: نفت و گاز. ایران، سومین ذخایر نفتی جهان و دومین ذخایر گازی جهان را در اختیار خود دارد. ایران رتبه دهم جاذبه‌های باستانی و تاریخی و رتبه پنجم جاذبه‌های طبیعی را در جهان در اختیار دارد.

نوشتار برگزیده

پرچم ایران از دوره ناصرالدین شاه قاجار دارای سه رنگ شامل رنگ‌های سبز، سفید و سرخ شد که نخستین بار به دست امیرکبیر طراحی شده‌است.پرچم دوران هخامنشی به احتمال زیاد عقابی با بال‌های گشوده با قرص خورشیدی در پشت سر عقاب بوده‌است و در زمان اشکانیان پرچمی استفاده می‌شد که به خورشید مزین بوده‌است.از حدود قرن ۹ هجری (پانزده میلادی) نشان شیر و خورشید نشان محبوبی در پرچم‌های ایران بوده‌است. این نشان در دوره‌های مختلف و نزد سلسله‌های شاهی مختلف به صورتهای متفاوتی تعبیر شده‌است. این نشان در ابتدا تنها نماد ستاره‌بینی بود نه نشانه پادشاهی، ولی بعدها تعبیری اسلامی-شیعی پیدا نمود.تعبیرهای ملی‌گرایانه و سلطنتی از این نشان بعدها در دوران‌های قاجار و پهلوی به این نشان داده شد. در زمان فتحعلی شاه قاجار شمشیری به دست شیر داده می‌شود و استفاده از این نشان تا انقلاب ۱۳۵۷ ادامه پیدا می‌کند. نشان شیر و خورشید بعد از انقلاب ۱۳۵۷ با نشان جمهوری اسلامی جایگزین شد.

گفتار برگزیده

دی شیخ با چراغ همی گشت گرد شهرکز دیـو و دد ملولم و انسانم آرزوست
گفتند یافـت می‌نشود جسته‌ایم ما گفت آن که یافت می‌نشود آنم آرزوست

مولوی

دیوان شمس

تاریخ ایران

سلوکیان یا اسالکه نام دولتی بود که در میان سال‌های ۳۱۲ تا ۶۴ پیش از میلاد بر آسیای غربی فرمان می‌راند. پس از مرگ اسکندر مقدونی سرزمین‌های او میان سردارانش تقسیم‌شدند. سلوکیان جانشینان سلوکوس یکم بودند که در ۳۰۶ به قدرت رسید. مصر باستان نیز به دودمان بطلمیوسی و یونان و بخش‌های اروپایی امپراتوری اسکندر نیز به مقدونیان رسید.

بیشتر...

اساطیر

فریدون یکی از شخصیت‌های اساطیری ایران است. او پادشاه پیشدادی بود که بر پایه شاهنامه فردوسی پسر آبتین و از تبار جمشید بود و با یاری کاوه آهنگر بر ضحاک ستمگر چیره شد و او را در کوه دماوند زندانی کرد. سپس خود پادشاه جهان گشت. فریدون در پایان خسروانی جهان را میان سه پسرش سلم، تور و ایرج بخشید. او ایران را به ایرج داد، ولی سلم و تور نیرنگ کردند و ایرج را به کشتند. فریدون پس از آگاهی از این رخداد ایران را به منوچهر، نوه ایرج داد.

بیشتر...

پرچم

پرچم ایران از ۱۲۸۶ تا ۱۳۵۷ ه‍.خ.

فرهنگ

شب چله یا شب یلدا بلندترین شب سال در نیم‌کره شمالی زمین است. این شب به زمان بین غروب آفتاب از ۳۰ آذر (آخرین روز پاییز) تا طلوع آفتاب در اول دی (نخستین روز زمستان) گفته می‌شود. ایرانیان و بسیاری از دیگر اقوام شب یلدا را جشن می‌گیرند.ایرانیان نزدیک به چند هزار سال است که شب یلدا آخرین شب پاییز را که درازترین و تاریکترین شب در طول سال است تا سپیده دم بیدار می‌مانند و در کنار یکدیگر خود را سرگرم می‌دارند تا اندوه غیبت خورشید و تاریکی و سردی روحیهٔ آنان را تضعیف نکند و با به روشنایی گراییدن آسمان به رخت خواب روند و لختی بیاسایند.

« روز رویش چو برانداخت نقاب شب زلف /گویی از روی قیامت شب یلدا برخاست - سعدی »

بیشتر...

آشپزی ایرانی

کوکو یکی از غذاهای معروف در آشپزی ایرانی است. در طبخ انواع مختلف این غذا از پیاز سیب زمینی فلفل دلمه قارچ سیر دارچین سبزی معطر و ادویه جات به طور معمول استفاده می‌شود.

بیشتر...

ایران در جهان

  • بزرگ‌ترین تولیدکنندهٔ پسته، با ۲۳۰٬۰۰۰ تن
  • بزرگ‌ترین تولیدکنندهٔ زعفران، ۹۳٫۷٪ تولید دنیا
  • بزرگ‌ترین تولیدکنندهٔ خاویار
  • بزرگ‌ترین تولیدکنندهٔ انواع توت
  • بزرگ‌ترین تولیدکنندهٔ میوه‌های هسته‌دار
  • بزرگ‌ترین تولیدکنندهٔ زرشک
  • داغ‌ترین دمای ثبت‌شده در سطح زمین، ۷۰٫۷ درجه سانتی‌گراد (۱۵۹ فارنهایت) ثبت شده در دشت لوت
  • مرگبارترین بوران ثبت‌شده در دنیا، ۴۰۰۰ کشته در بوران ۱۳۵۰ ایران
  • بالاترین نرخ فرار مغزها در جهان
  • دقیق‌ترین گاهشماری جهان: گاهشماری خورشیدی
  • بالاترین درصد شیوع مصرف مواد افیونی، ۲٫۸٪ از کل جمعیت سلامت
  • بالاترین تعداد پایتخت‌های پیشین، ۳۱ پایتخت سابق
  • میزبان بزرگ‌ترین جمعیت آوارگان خارجی، عمدتاً آوارگان عراقی و افغان
  • بزرگترین تولیدکنندهٔ فیروزه
  • بزرگترین ذخیره روی
  • بزرگ‌ترین تولیدکننده و صادرکنندهٔ قالی دست‌باف
  • سریع‌ترین رشد سالانه در علم و تکنولوژی دنیا، ۱۰۰۰٪ افزایش تولید علم و تکنولوژی در جهان

رویداد برج

زندگی‌نامهٔ برگزیده

ناصر فکوهی انسان‌شناس، نویسنده و مترجم ایرانی‌است. وی همچنین دانشیار گروه انسان‌شناسی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران است. فکوهی دکترای انسان‌شناسی سیاسی خود را در سال ۱۳۷۳ از دانشگاه پاریس دریافت کرد. وی آثار بسیاری در حوزه انسان‌شناسی دارد.

بیشتر...

نگارهٔ برگزیده

کاشی به قطعه سنگی مصنوعی گفته می‌شود که طول و عرض آن مختلف بوده و ضخامت آن چند میلی‌متر است. هنر کاشی‌کاری برای تزئینات داخل و خارج ساختمان بویژه در اماکن مذهبی مورد استفاده قرار گرفته‌است. این نگاره بخشی از کاشی‌کاری بدنه بیرونی مسجد شیخ لطف‌الله در اصفهان را به نمایش درآورده‌است.

میراث جهانی یونسکو در ایران

میدان نقش جهان میدان بزرگ مستطیل شکلی در شهر اصفهان ایران است که به‌وسیلهٔ بناهایی از دورهٔ صفوی محصور شده‌است. اگرچه نقش جهان پیشینه‌ای کهن‌تر از دوران صفوی دارد، ولی میدان نقش جهان به شکل امروزین در دوره سلطنت شاه عباس صفوی پایه‌گذاری شده‌است. در گذشته این میدان جایگاه برگزاری آیین‌های گوناگون و بازی چوگان بوده‌است که امروزه به‌صورت یک گردشگاه همگانی درآمده‌است.بناهای تاریخی موجود در میدان نقش جهان شامل عالی‌قاپو، مسجد جامع عباسی، مسجد شیخ لطف‌الله و سردر قیصریه است.میدان نقش جهان ۱۹۷۹ (میلادی) به‌عنوان میراث جهانی یونسکو به ثبت جهانی رسید.

بیشتر...

هنر

آشپزی ایرانی یکی از کامل‌ترین ترکیبات غذایی در جهان را شامل می‌شود. خورش‌ها و آش‌های ایرانی نشان می‌دهد که به طور سنتی زنان ایرانی با شناختی دقیق از مواد خوراکی و ترکیب آنها با یکدیگر برای غنی‌تر شدن هر چه بیشتر غذاها، به بازده خوبی دست یافته‌اند. ترکیب گروه‌های غذایی گوناگون غلات، حبوبات، سبزی‌ها و پروتئین‌های گیاهی و حیوانی در همه غذاها دیده می‌شود.

بیشتر...

طبیعت ایران

ببر مازندران در ناحیه گسترده‌ای از چین تا دریای سیاه می‌زیسته‌است. جنگلهای مازندران، قفقاز، ترکمنستان، ازبکستان، تاجیکستان، قزاقستان، قرقیزستان و غرب چین زیستگاه این گونه از ببر بوده‌است که امروزه منقرض گردیده‌است.

بیشتر...

آیا می‌دانید…

نوشتارهای برگزیده

نوشتارهای برگزیده:

آرامگاه داریوش یکمآرامگاه کوروش بزرگپرچم ایرانشیر و خورشیدکعبه زرتشتموزه هنرهای معاصر تهراننقش رستم
اراکاستان فارستبریزشیرازمشهدهمدانمشهد
اردشیر بابکاناسپهبد خورشیدپروین اعتصامیخان احمد خانداعی کبیردیاکوساموئل خاچیکیانسعدیطاهره قرةالعینفردوسیقاسم حاجی‌زادهکوروش بزرگوشمگیرهووخشتره


باشگاه فوتبال پرسپولیس
انقلاب فرهنگی ایرانتأثیر آیین‌های کهن ایرانی بر آیین زرتشتحمله مغول به ایرانردیف (موسیقی)زمین‌لرزه ۱۳۷۶ قائنسکه بهار آزادیسگ ولگرد (داستان کوتاه)همسایه‌ها


نوشتارهای خوب:

آرامگاه فردوسیارومیهکرمانبوکانتالاب میقانتهرانخرم‌آبادخوانسارکرمانشاهمیدان نقش جهان
آرمان هوسپیاناسپهبد خورشیدجلیل ضیاءپورحسین واعظ کاشفیخاندان خواجه‌نوریدریا دادورزکریای رازیعلیرضا شاپور شهبازیسلجوقیان کرمانشاه اسماعیل دومشاه صفیصادق هدایتصفویانعبدالله میرزافرورتیشکمبوجیه دومکیا افراسیاب چلاویمحمدرضا پهلویمحمدرضا لطفیمرعشیانناصر فکوهیویگنهوشنگ ایرانییزدگرد یکم


احتمال تقلب در انتخابات ریاست‌جمهوری ایران (۱۳۸۸)جمعیت نسوان وطنخواهشورش طبرستان (۱۶۸ تا ۱۸۹ هجری)واقعه ۱۳۶۰ آملنبرد ادسا
باشگاه فوتبال استقلال تهرانباشگاه فوتبال پاس تهران
آذر برزین‌مهراینترنت در ایرانرباعیات خیامسگ‌کشیشور (دستگاه موسیقی)قشقاییلیلی و مجنوننوروز در ایران باستانهنر نوگرا و معاصر ایران